ÖLÜMSÜZ Ağaçların Hayat İksirinin Peşinde… (1)
Kurağa meyleden yılların, bir yağış sezonuna bağlandığı tipik bir aralık ayında, kısa metrajlı bir doğa yürüyüşünün hikayesini anlatıyorum.
Gün öncesi yağmur yağdığı için, her yer çamur olacağından, her çiftçi gibi benim de zorunlu tatil günümdü.
Sabah saatlerinde dayımın, "Cerit'e gidelim mi" telefonuyla güne başladım.
"İyi olur" dedim. Benim de araba sadece lpg ile çalıştığından, yakıt almam gerekiyor.
Hem de, Cerit'in demircisi tavatır (tevatürden türetilmiş yerel bir kelime. Meşhur veya namlı kelimeleriyle İstanbul Türkçesine çevirebilirim) bir usta. Açıksa, hayli zamandır niyet ettiğim çelik çivileri (taş patlatma için özel murçlar) yaptırırdım.
Demirci yerindeymiş. İşlerimizi bitirdikten sonra, çivileri de yaptırıp dar ikindi (akşama az kala) köye geldik.
Normalde dayım aramasa, tüm günümü kafamdaki soruların cevabını bulmaya ayıracaktım.
Bari bu son saati kalmış gün ışığını değerlendireyim, GANİBA ile SIYLAN arasındaki bağıntıları bir insan gözüyle inceleyip, fotoğraf ile kayıt altına alayım dedim.
GANİBE VE SIYLAN SIRRI
Mesafe açılmadan SIYLAN nedir, GANİBA nedir? Bunu bir izah edeyim.
GANİBA, Kemallı'yı Kemallı yapan, bilinen insan ayak izi üç bin yılı bulan bölgede, insan yaşamına temel teşkil eden tatlı su kaynağının ismi. Bertiz bölgemizde daha büyük bir kaynak suyu bilmiyorum. Bölgenin en büyüğü. Günümüzde kurak zamanında üçte ikilik kısmı kapalı devre borulara alınıp köyün içme, kullanma ve sulamasında kullanıldığı için az bir kısmı dereye akar. Bahar aylarından sonbahar sonuna kadar doğduğu yamaçtan, Kemallı Deresi'ne doğru, beyaz köpüklü şelaleler oluşturduğunu daha coşkun izleyebilirsiniz.
SIYLAN ise, yerel bir kelimedir. Kaygan manasına gelir. Kemallı Deresi'nin hızlı bir eğimle aktığı, ana kayanın küçük bir kısmını görünür hale getirdiği bölgenin ve kayanın adıdır.
Yıllardır kafamdaki soru şu:
"Ganiba nerden geliyor?"
Elimde karot makineleri, sondaj makineleri, jeo radarlar vs. olmadığı için, arazinin bana verdiği ipuçlarını etüt ederek hassas olmasa da kaba bir sentez yapmalıyım.
Kemallı Deresi, kalın bir kireçtaşı kayayı keserek, Bertiz Çayı'na doğru akıyor.
Dayımla yengemi Kayadibi'ne (oba) bıraktıktan sonra, evlerinin otuz metre kadar doğusundan, kesmelik (Kermes meşesi ormanı) bir yamaçtan, eski yaya ve gölük (binek hayvanı) yolumuzun günümüze kalmış kısmından önce ikiyüz metre inerek, Kelaliler obamızda parke araç yoluna kavuşuyorum.
Parke yolu güneye doğru, Kalayçozu (Kalaycı Gozu / Kalaycı Cevizi) Obası'na doğru üçyüz metre kadar yürüdüğümde, derenin doksan derecelik kırk metre kadar yüksekliği olan iki yamacının batı yakasına, Galleplik (gallep: yabani güvercin) bölgesinde ulaşıyorum.
YUKARI OBA GALLEPLİĞİ KİRLETTİ
Galleplik'te de dere tabanından, kayaların altından çıkan bir kanalı dolduracak büyüklükte bir kaynak var. Çocukluğumda, aşağıdan yukarı yürüyerek bu kaynağa gelir, taze üzümlerimizi soğuması için suya ıslar, kayaya doğal (sel ve selin taşıdığı kaya parçacıklarıyla) oyulmuş birkaç metre çapındaki kaya gölette yüzer üzümlerimizi yerdik.
Tabi suda durabileceğimiz maksimum bir dakika. Donmamak için hemen güneşe çıkmamız gerek. Sadece öğle vakti, kısa bir süre güneş alır bölge.
Suyun soğukluğunu şöyle anlatayım: Yüzmeyi bu kaya göletlerde öğrendik. Aradan yıllar geçti. Bir şubat tatilinde, 1993 yılında, Mersin'de denize girdik.
Galleplikte temmuz ayında 1 dakika suya girmektense, şubat ayında Mersin'de bir saat denize girmeyi tercih ederim. O denli soğuk suyu var.
Ama günümüzde, yol yaparken, tarlaları iyileştirirken, iş makinelerinin yuvarladığı taşlar ile göletler dolmuş. Sadece taşların arasından gelen kaynak suyu kalmış.
Yukarı obanın çöp atmasından dolayı zaten içilecek hali de kalmamış Galleplik suyunun.
(Devam edecek)
Demirci Kemal abi ve yaptığı çiviler , sehpa olarak kullandığı eski tip kaynak makinesinin üzerinde.
Yamacın en üst noktasında, mavi boyalı yapı, Ganiba'nın ilk kaynağının içme suyu için kaptaja alındığı ilk yapı. Dereye doğru kaynaklar devam eder ve yine birkaç küçük kaptaj daha vardır. Fazla su taşların arasından dereye doğru akar. Bahar ve yaz aylarında yamaç bembeyaz şelale olur.
SIYLAN kayası ve Sıylan bölgesi. Aralık ayı olduğu için henüz derede akan su yok.
Mart ayında Sıylan Şelalesi'nin geniş açıdan fotoğrafı.
